De herinnering moet blijven

Zuidland - In januari 1953 heeft het leven in Zuidland na de oorlogsjaren het ritme terug gevonden. Het voornamelijk agrarische dorp kent vele boerderijen in de ruime polders tussen het Spui en het Haringvliet. ‘Wie kon vermoeden dat dit dorp getroffen zou worden door de grootste natuurramp van de 20e eeuw?’, vroeg burgemeester Van Oosten zich af tijdens de herdenking van de Zuidlandse slachtoffers van de watersnoodramp in 1953 in volle Dorpskerk.

Met een enorme kracht beukten de golven tegen de dijken die het dorp moesten beschermen. ‘Tegen de kracht van een dergelijke storm, was echter geen kruid gewassen. Om 4.00 uur in de nacht van zaterdag 31 januari op zondag 1 februari 1953 zien de inwoners van Zuidland het water over de dijk langs het Spui komen en niet veel later breekt de dijk door. Ook langs het Haringvliet houdt de dijk het niet. Huizen worden verzwolgen, schuren storten in, vee verdrinkt en ook inwoners worden getroffen.’  Families verzamelen zich op de hoger gelegen Ring en wachten daar in spanning op familie en vrienden. Het verdriet neemt de overhand als blijkt dat er velen verdronken zijn en dat levert chaotische toestanden op. En die herinneringen staan bij de overlevenden in het geheugen gegrift, aldus de burgemeester.

De hulp komt snel op gang, maar het herstel duurt jaren. Er over praten brengt emoties bij de mensen naar boven en daarom duurt het vele jaren voor de verhalen verteld worden. ‘Het is niet alleen belangrijk voor degenen die het meegemaakt hebben dat de verhalen verteld worden, maar ook voor hun kinderen. En dat de nagedachtenis aan de slachtoffers nog niet uitgedoofd is, blijkt uit het aantal aanwezigen bij deze herdenking en bij die van vanmorgen. We herdenken de slachtoffers maar weet ook dat wij er alles aan doen om een dergelijke ramp niet meer te laten gebeuren.’

Na de ramp zijn de Deltawerken aangelegd, er zijn dijken aangelegd en verhoogd maar we moeten alert zijn. De zeespiegelstijging komt op ons af en de klimaatverandering speelt eveneens een belangrijke rol. Niet alleen burgemeester Van Oosten, maar ook dijkgraaf Jan Bonjer wijst op het belang om te zorgen dat we veilig kunnen wonen. ‘Een historische herdenking geeft een grote opdracht voor de toekomst. We staan utigebreid stil bij de ramp van 70 jaar geleden en moeten onze lessen trekken uit wat er gebeurd is. De belangrijkste les is dat we het niet meer mogen laten gebeuren. Niemand kan zich er meer aan onttrekken dat het klimaat verandert. Het water komt inmiddels van drie kanten. In 1953 kwam het vanaf zee, in 1995 waren het de grote rivieren achter ons en in 2021 kwam het water van boven. We zullen hiermee moeten leren leven als we in de vruchtbare delta willen blijven wonen.’ De klimaatverandering en de bodemdaling maken de delta extra kwetsbaar en daarom is het volgens Bonjer belangrijk dat het waterbewustzijn weer terugkomt. Zo kan er gewerkt worden aan een veilige en leefbare delta.

Onder de slachtoffers die in Zuidland vielen, waren wethouder Piet Wolters, zijn vrouw en zes van zijn kinderen. Zij worden verzwolgen door het water als de dijk afbrokkelt. Zijn zoon Gaas en een zusje dat hij op zijn schouders draagt, overleven de ramp. Piet’s kleinzoon Jan Wolters wist iets over de ramp, maar pas na 40 jaar vertelde zijn vader het verhaal. ‘Ik probeer me vaak voor te stellen wat mensen hebben meegemaakt. Mijn vader en zijn zusje wisten de dijk te bereiken, maar hij hoorde zijn vader, moeder, broertjes en zusjes. Hij wilde terug om hen te redden maar moest zich gewonnen geven. Ik heb me nooit een voorstelling kunnen maken van wat mijn vader heeft meegemaakt. Zijn vader, de wethouder, die dagen van te voren mensen had gewaarschuwd voor het water, werd meegevoerd door het water. Dat liet littekens achter. Bij familie, maar ook bij de gereformeerde gemeente en in het dorp. Waarom gebeurde dit? Waarom zij? Hij heeft nooit een antwoord gekregen en zal de vraag ook nooit hardop gesteld hebben. Het was in die tijd ook aan het werk, vergeet je verdriet.’

Ieder jaar op 1 februari komt de herinnering aan die nacht terug en om die reden is het belangrijk om te blijven herdenken. Dat doet recht aan wat er is gebeurd.