De kanarie in de kolenmijn
Column 211 keer gelezenOnlangs had ik een afspraak met een professor op leeftijd. De avond voorafgaand werd ik bepaald bij een gedeelte uit de Bijbel - Daniël 3 - waarin de vrienden van Daniël uit het vuur gered werden. Ik vertelde aan de professor dat ik tijdens het lezen van dat gedeelte sterk aan hem moest denken, maar niet wist waarom. "Wat jij niet weet", vertelde hij, "dat ik als jongen van 10 een concentratiekamp heb overleefd…". Zijn ouders werden bij aankomst in Westerbork afgesnauwd. Elke dinsdag kwamen de veewagons langs voor transport. Ook zijn familie werd verplaatst. Van de circa 19.000 kinderen uit het kamp in Oost Europa overleefde slechts een kleine 100 de ontberingen. Hij was één van die honderd. Tot overmaat van ramp bleek bij terugkomst het ouderlijk huis bewoond door anderen. Onnodig te vertellen welke bewogenheid ik voor deze man voelde.
Later had ik het hier samen met een vriend over. Ook Zuidland had vroeger een bloeiende joodse gemeenschap, meer nog dan Spijkenisse. Met de kennis van nu begrepen wij er eigenlijk niets van dat tijdens de oorlog zoveel mensen lijdzaam zijn weggevoerd. Er hadden toch veel meer onderduikadressen in de polder kunnen zijn?
Bij het zien van het TV-programma 'De kanarie in de kolenmijn' van Hanneke Groenteman werd ik in korte tijd opnieuw bij dit onderwerp bepaald. Als het antisemitisme de kop op steekt, blijft het niet alleen bij jodenhaat, maar wordt het een totale vergiftiging voor de hele samenleving. De titel van het programma verwijst naar de metafoor van het vogeltje dat mijnwerkers meenamen als waarschuwingssignaal voor onder de grond. Als de kanarie bezweek aan de onzichtbare, giftige gassen, was het tijd de mijn te verlaten. Zo ook is het met het groeiend antisemitisme. Veel joodse mensen voelen zich niet meer veilig en denken na over emigratie naar Israël.
Hopelijk ontwaakt Nederland voordat het te laat is, want antisemitisme verdwijnt niet door erover te zwijgen. Laten we niet wegkijken, maar karakter tonen en onze stand innemen.
