De koekjesfabriek wordt vaak in één adem genoemd met Voorne-Putten Werkt.
De koekjesfabriek wordt vaak in één adem genoemd met Voorne-Putten Werkt. Foto: pixabay.com

Werken moet lonen

Actueel 798 keer gelezen

Iedereen die kan werken maar het op de arbeidsmarkt zonder ondersteuning niet redt, valt onder de Participatiewet, die per 1 januari 2015 is ingevoerd. De wet moet ervoor zorgen dat meer mensen werk vinden.

Ook mensen met een bijstandsuitkering vallen onder de Participatiewet. In deze wet staat dat je een tegenprestatie moet verrichten als je gemeente daarom vraagt. 'Bij een tegenprestatie gaat het om een onbetaalde maatschappelijk nuttige activiteit van beperkte duur en omvang. Bijvoorbeeld voor een paar uur per dag of per week gedurende een paar weken of maanden. Het mag geen werk zijn waar u normaal gesproken voor wordt betaald', zo staat op de website van de Rijksoverheid te lezen. En juist die laatste regel is er een die met voeten getreden wordt, zo zal hieronder blijken.

Traject
'Een tegenprestatie leveren is prima', zegt Martin, 'maar zorg dan wel dat het maatwerk is.' Een deel van de bijstandsgerechtigden in Nissewaard helpt bij vrijwilligersorganisaties en heeft het prima naar de zin. Tot het moment dat opeens een brief van de gemeente op de mat ligt. Ze moeten een traject volgen bij Voorne-Putten Werkt. Voorafgaand krijgen ze een contract onder hun neus geduwd dat direct getekend moet worden. Wat vooral opvalt in het stuk, zijn de 21 artikelen met strafmaatregelen. Teken je niet, dan word je gekort op je uitkering. In de commissie Sociaal Domein gaf wethouder Bal aan dat het contract, of trajectplan zoals hij het noemt, onderdeel is van de beschikking. Bijstandsgerechtigden geven echter aan dat het contract uit de lucht komt vallen. Zou het een onderdeel zijn van de beschikking, dan zou er bezwaar tegen gemaakt kunnen worden. Er kan nu geen bezwaar gemaakt worden en het arbeidskundig rapport dat bij het contract hoort, volgt pas weken later.

Vrijwilligerswerk
Organisaties verliezen vrijwilligers waarin ze tijd geïnvesteerd hebben en die zich voor hen inzetten. De vrijwilligers, lees bijstandsgerechtigden, verliezen hun vrijwilligersvergoeding van een paar euro per dagdeel en hun reiskostenvergoedingen. Bij elkaar kan het oplopen tot € 1.500,00 dat er minder ontvangen wordt en dat voor mensen die weinig hebben een mooi extraatje vormt. Maar goed, je moet voldoen aan de Participatiewet en je hoopt dat het traject je beter geschikt maakt voor de arbeidsmarkt. Alleen dan moet je schoffelen, koekjes inpakken en schroeven in doosjes doen. Geeft dat werk je meer kans om uit te stromen? Je staat aan de lopende band koekjes in te pakken naast mensen die er een normaal salaris voor krijgen. Het mag toch geen werk zijn waar je normaal voor wordt betaald? Wat daarnaast ook vreemd voelt is dat als men aan het werk is, zelfs financieel er op achter uit gaat, alle controles en maatregelen van de bijstandswet blijven bestaan. Dus ook de bankrekening wordt regelmatig nageplozen.

Anoniem
Voor het gemak zullen we de bijstandsgerechtigden ook werknemers noemen. Deze groep werknemers loopt tegen zaken aan die ze niet naar buiten durven te brengen, uit angst gekort te worden op hun uitkering. Reden om anoniem met een aantal mensen in gesprek te gaan, waarvan uit privacy oogpunt de namen gefingeerd zijn.

Schroeven inpakken
Jan deed vrijwilligerswerk, waarvan de gemeente zelf ook het idee had dat het het vinden van een baan zou vergemakkelijken. Alleen toen viel het gevreesde epistel op de mat. 'Ik moest me melden op het Zorg- en Werkplein. Daar werden we als een kudde schapen een ruimte ingedreven. Het contract werd doorgenomen en we moesten direct tekenen. Mensen die de Nederlandse taal niet beheersen, begrepen niet waar ze voor tekenden.' Tijdens de laatste commissievergadering van de commissie Sociaal Domein werd door een vertegenwoordiger van de FNV gesteld dat een ieder die dit contract tekende, zijn doodvonnis tekende. Eenmaal op de Welplaat aangekomen, bleek dat Jan schroeven in moest pakken. Wie een schroef oppakt, merkt al snel dat schroeven de handen tot bloedens toe kunnen ophalen. Het inpakken moet dus met handschoenen gebeuren. Echter, het blijkt dat handschoenen gedeeld moeten worden, net als veiligheidsschoenen. In de Arbeidsomstandighedenwet staat echter duidelijk omschreven dat de werkgever doeltreffende maatregelen dient te nemen ter bescherming van de werknemers en derhalve doeltreffende en passende persoonlijke beschermingsmiddelen ter beschikking dient te stellen. Dat houdt niet in dat werknemers elkaars handschoenen en schoenen moeten dragen.

'Klokkenluider'
Klaas heeft meerdere trajecten moeten volgen. Op zeker moment gaf hij aan dat hij dat hij een bepaalde functie wilde uitvoeren. Zijn werkbegeleider gaf echter aan dat hij dat werk niet kon doen. 'De arbeidsdeskundige keuring kijkt niet naar wat je kunt doen, maar of je geschikt bent voor het traject waar ze je voor nodig hebben. Van fietsenstalling naar schoffelen en koekjes inpakken en vervolgens weer terug naar de fietsenstalling, waar ze niks anders deden dan klaverjassen want met uitzondering van dat ene uurtje 's morgens en aan het eind van de middag, kwam er niemand een fiets brengen of halen. Klaas was niet van plan om mee te werken aan het inchecken via de vingerafdrukscan en bracht de zaak voor een deel aan het rollen.

Slavenarbeid
Martin is goed van de tongriem gesneden en heeft het tot nu toe steeds voor elkaar gekregen dat hij zijn vrijwilligerswerk kon blijven doen en niet via Voorne-Putten Werkt aan de gang moest. 'Ik werk niet mee aan slavenarbeid. Ik wil best werken, maar het moet wel ergens toe leiden.' Martin heeft de informatiebijeenkomst bijgewoond maar wilde zijn contract niet tekenen. 'De eerste keer heb ik het onder protest gedaan, de tweede keer heb ik niet getekend. Het systeem klopt gewoon niet. ' Uiteindelijk verricht Martin zijn vrijwilligerswerk via de gemeente, maar voor hoelang gaat dat nog op? 'Ik heb wel eens iemand bijgestaan die de taal niet zo goed machtig was en er wordt gewoon gesteld dat er geld verdiend moet worden. Er moeten targets behaald worden en als dat niet gebeurt, krijgen meer mensen de oproep thuisgestuurd.'

Angstcultuur
De angst bij de werknemers van Voorne-Putten Werkt is groot. Komt er iemand van de gemeente het pand binnen, dan giert de stress door de aanwezige werknemers, bang voor eventuele strafmaatregelen. 'Er mag alleen Nederlands gesproken worden, zelfs in de pauzes mag je niet in een andere taal met je tafelgenoten praten. Aan het einde van je werkdag mag je pas naar huis als de baas dat zegt. Als je weigert om de wc's schoon te maken, mag je er geen gebruik van maken.' Naast het al genoemde delen van schoenen en handschoenen worden meer slechte arbeidsomstandigheden genoemd. Bij het sorteren van kleding komt veel stof vrij, maar medewerkers krijgen geen mondkapjes. Het geluid galmt van alle kanten door de ruimte, waardoor hoofdpijn ontstaat en mensen met een slecht gehoor nog meer gehoorverlies ervaren. Ook wordt gesteld dat er veel discriminatie is. Blanke medewerkers worden gegroet, donkere niet. En altijd wordt er wel een reden gevonden om te korten op de uitkering. 'Zelfs als je een gesprek hebt met de gemeente, dan korten ze je. Je moet er eerst toestemming voor vragen.' Waar de werknemers ook tegen aan lopen is dat er geen kastjes zijn waar ze hun persoonlijke spullen in op kunnen bergen. Er is enkel een open kast, maar dan kan iedereen met je spullen aan de haal. Je mag echter op je werkplek niks bij je hebben, zelfs geen telefoon terwijl je wel beschikbaar moet zijn voor werk. 'Voor vaste medewerkers zijn er wel afsluitbare kasten.' Zijn ze buiten aan het werk, dan worden ze soms als criminelen gezien. 'Alsof we een taakstraf uitvoeren.'

Maakwerk
Iets terug doen voor de uitkering? Prima, maar laat ons doen waar we goed in zijn en help ons om via maatwerk uit de bijstand te komen, is de boodschap die doorklinkt in het verhaal. Niet steeds dreigen met korting, maar respectvolle bejegening. Voorne-Putten Werkt moet van productiebedrijf naar mensontwikkelbedrijf omgebouwd worden, maar daarvoor is wel een hele andere werkcultuur nodig. Angst moet verdwijnen, transparantie is nodig.

Reactie gemeente
Uiteraard hebben we de gemeente en Voorne-Putten Werkt ook om een reactie gevraagd. Die reactie leest u eveneens op deze website.

Kijk voor het laatste lokale nieuws uit Nissewaard op www.grootnissewaard.nl

Stuur jouw foto
Mail de redactie
Meld een correctie

Uit de krant

Uit de krant